Europejski Akt o Dostępności (EAA): przygotuj swój biznes na zmiany od 28 czerwca 2025!

Internet, który miał być przestrzenią otwartą dla wszystkich, wciąż dla wielu użytkowników pełen jest barier. Klienci z niepełnosprawnościami czy osoby starsze często napotykają przeszkody, które utrudniają lub uniemożliwiają korzystanie z wielu produktów i usług cyfrowych, w tym zakupy online. Aby to zmienić, Unia Europejska wprowadziła Europejski Akt o Dostępności (EAA), dyrektywę mającą na celu zapewnienie lepszego dostępu do produktów i usług osobom z niepełnosprawnościami oraz tym, które mają szczególne potrzeby. W Polsce przepisy te zostały wdrożone ustawą i zaczną w pełni obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku.

Dla firm oferujących określone produkty i usługi, w tym dla sektora e-commerce, EAA to nie tylko nowy wymóg prawny, ale także realna szansa na rozwój i dotarcie do szerszej grupy klientów. Ten artykuł to praktyczny przewodnik, który pomoże Ci zrozumieć kluczowe aspekty EAA i przygotować Twój biznes, ze szczególnym uwzględnieniem e-commerce, na nadchodzące zmiany.

CZYM JEST EUROPEJSKI AKT O DOSTĘPNOŚCI (EAA)?

Europejski Akt o Dostępności, oficjalnie znany jako Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług, jest pierwszą tak kompleksową regulacją dotyczącą dostępności w prawie UE, obejmującą podmioty sektora prywatnego. Głównym założeniem dyrektywy jest eliminacja przeszkód ograniczających samodzielność i komfort codziennego życia osób z trudnościami ruchowymi, sensorycznymi czy poznawczymi[cite: 5]. Celem dyrektywy jest ułatwienie dostępu do produktów i usług maksymalnie dużej liczbie osób, niezależnie od ich sprawności czy szczególnych potrzeb, oraz zwiększanie społecznej świadomości na temat dostępności. EAA ma również na celu harmonizację przepisów we wszystkich państwach członkowskich UE.

W Polsce EAA została implementowana Ustawą z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Ustawa ta określa wymagania dostępności produktów i usług, obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie zapewniania spełniania tych wymagań oraz system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku. Polscy przedsiębiorcy mają czas do 28 czerwca 2025 roku na dostosowanie swoich produktów i usług do nowych wymogów.

KOGO DOTYCZĄ NOWE OBOWIĄZKI?

Obowiązki związane z dostępnością dotyczą szerokiego spektrum podmiotów gospodarczych. Należą do nich:

• Producenci (osoba lub firma, która wytwarza produkt lub zleca jego produkcję i sprzedaje go pod własną marką).
• Upoważnieni przedstawiciele (osoba lub firma z pełnomocnictwem od producenta do działania w jego imieniu na terenie UE).
• Importerzy (osoba lub firma z siedzibą w UE, która sprowadza produkty spoza Unii Europejskiej lub EFTA na rynek UE).
• Dystrybutorzy (osoba lub firma, która sprzedaje produkt na rynku, ale nie jest jego producentem ani importerem).
• Usługodawcy (osoba lub firma, która oferuje usługi konsumentom na terenie UE).

Ważne! Przepisów ustawy nie stosuje się do usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców. Wg. dostępnych mikroprzedsiębiorcy są definiowani jako firmy zatrudniające mniej niż 10 osób i generujące obrót poniżej 2 milionów euro rocznie lub po prostu zatrudniające mniej niż 10 osób. Jednak nawet te firmy mogą zyskać na dobrowolnym wdrożeniu zasad dostępności.

KLUCZOWE WYMAGANIA DLA PRODUKTÓW I USŁUG, ZE SZCZEGÓLNYM NACISKIEM NA STRONY INTERNETOWE I E-COMMERCE

Aby Twój biznes, w tym platformy e-commerce, spełniał wymogi EAA, musi być dostępny cyfrowo. Oznacza to takie projektowanie rozwiązań technologicznych, aby były dostępne dla wszystkich użytkowników.

Ogólne zasady dostępności informacji o produktach i usługach (zgodnie z Art. 7 i 12 Ustawy ):

• Informacje powinny być udzielane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego (np. informacje przekazywane wizualnie i dźwiękowo, tak aby mogły być odbierane za pomocą zmysłu wzroku, słuchu lub dotyku ).
• Muszą być przedstawione w sposób zapewniający ich zrozumiałość (czyli przekazane w sposób jasny, logiczny, umożliwiający zrozumienie ich treści i przeznaczenia ).
• Należy używać formatów tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji (np. formaty tekstowe, które mogą być odczytywane przez czytniki ekranu lub konwertowane na inne formy komunikacji dla osób tego potrzebujących ).
• Należy stosować czcionkę o odpowiednim rozmiarze i kroju, z wystarczającym kontrastem i odstępami między literami, wierszami i akapitami.
• Treści nietekstowe muszą mieć alternatywną prezentację (np. tekst alternatywny dla obrazów, transkrypcje dla materiałów audio).
• Strony internetowe i aplikacje mobilne, wykorzystywane do świadczenia usług, powinny być postrzegalne, funkcjonalne, zrozumiałe i kompatybilne.

Specyficzne wymagania dla usług handlu elektronicznego (zgodnie z Art. 18 Ustawy ):

• Należy udzielać informacji o spełnianiu wymagań dostępności przez produkty albo usługi, jeżeli te informacje zostały podane przez obowiązany do tego podmiot gospodarczy.
• Należy zapewnić postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność funkcji i metod służących identyfikacji stron usługi, zachowaniu bezpieczeństwa oraz dokonywaniu płatności, składaniu podpisów elektronicznych i usług płatniczych stanowiących część tej usługi.

Standardy WCAG jako Podstawa

Kluczowym narzędziem do osiągnięcia dostępności cyfrowej są wytyczne WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Często wskazuje się na konieczność zgodności przynajmniej z poziomem WCAG 2.1 AA. WCAG opiera się na czterech zasadach:

1. Postrzegalność: Informacje i komponenty interfejsu muszą być przedstawiane w sposób, który użytkownicy mogą dostrzec (np. tekst alternatywny dla obrazów, napisy dla filmów, odpowiednia kolorystyka, kontrast czy możliwość odczytania przez czytniki ekranu ).
2. Funkcjonalność: Interfejs musi być możliwy do obsługi różnymi sposobami, w tym za pomocą klawiatury czy technologii wspomagających. Elementy takie jak przyciski, formularze czy nawigacja muszą być dostępne.
3. Zrozumiałość: Treści i nawigacja muszą być jasne, spójne, przewidywalne i łatwe do zrozumienia. Obejmuje to zarówno język, jak i logiczną strukturę.
4. Solidność (Kompatybilność): Treści muszą być kompatybilne z różnorodnym oprogramowaniem, w tym czytnikami ekranu i technologiami asystującymi. Strony powinny działać prawidłowo na różnych urządzeniach i przeglądarkach.

Praktyczne Kroki dla Twojego E-commerce (i innych platform cyfrowych)

Dostosowanie platformy cyfrowej do wymogów EAA to proces, który warto rozłożyć na etapy:

1. Analiza/Audyt: Zacznij od gruntownej analizy (audytu) swojej platformy pod kątem dostępności, najlepiej zgodnie z WCAG 2.1 na poziomie AA. Audyt pozwala wykryć bariery. Warto skorzystać z profesjonalnych narzędzi, takich jak Axe, Lighthouse czy WAVE.
2. Plan Działań: Na podstawie audytu stwórz listę priorytetowych zmian.
3. Wdrożenie Zmian Technicznych i Treściowych:
   • Dodawaj teksty alternatywne do grafik, zdjęć i ikon (np. opisujące, co przedstawia obraz ).
   • Umożliw nawigację za pomocą klawiatury.
   • Zapewnij odpowiednie kontrasty kolorystyczne tekstu względem tła.
   • Zadbaj o logiczną i spójną strukturę nagłówków oraz formularzy.
   • Twórz treści w prostym, zrozumiałym języku. Używaj krótkich zdań i wyrównuj tekst do lewej.
   • Upewnij się, że linki są opisowe (np. „zobacz case study” zamiast „kliknij tutaj”) i odpowiednio wyróżnione.
   • Przyciski i linki (CTA) powinny być wystarczająco duże, aby mogły być łatwo klikane.
   • Używaj semantycznego HTML (<p>, <h2> itp.) i prawidłowej struktury HTML.
   • Zapewnij responsywność strony na urządzeniach mobilnych.
   • Formularze zamówień czy rejestracji muszą być łatwe do wypełnienia, a błędy jasno komunikowane. Każde pole powinno być odpowiednio opisane.
4. Szkolenie Zespołu: Redaktorzy i administratorzy strony powinni być przeszkoleni z zasad tworzenia dostępnych treści.
5. Testowanie z Użytkownikami: Przeprowadź testy z rzeczywistymi użytkownikami, w tym osobami z niepełnosprawnościami, aby sprawdzić praktyczną funkcjonalność.
6. Stałe Monitorowanie: Dostępność to proces ciągły – regularne testy, aktualizacje oraz uwzględnianie zmian w standardach dostępności są kluczowe.

KORZYŚCI Z WDROŻENIA EAA – TO SIĘ OPŁACA!

Dostosowanie się do EAA to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim inwestycja, która przynosi wymierne korzyści:

• Uniknięcie Kar Finansowych: Za naruszenie przepisów grożą kary sięgające nawet 10% rocznego obrotu firmy lub do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.
• Dotarcie do Szerszej Grupy Klientów: Dostępność otwiera Twój biznes na miliony nowych klientów, w tym osoby z niepełnosprawnościami, osoby starsze czy osoby z czasowymi ograniczeniami.
• Lepsze Doświadczenie Użytkownika (UX): Zmiany wprowadzone z myślą o dostępności często poprawiają ogólne doświadczenie użytkownika dla wszystkich. Prostsze treści i łatwiejsza nawigacja zwiększają komfort.
• Wzmocnienie Wizerunku Marki: Firmy zaangażowane w tworzenie inkluzywnych rozwiązań zyskują opinię nowoczesnych, społecznie odpowiedzialnych i dbających o klienta.
• Zwiększenie Sprzedaży: Lepsza dostępność i szersze grono odbiorców mogą przełożyć się na wzrost sprzedaży.
• Korzyści SEO: Wiele zaleceń dotyczących dostępności pozytywnie wpływa na pozycjonowanie strony w wyszukiwarkach.
• Impuls dla Innowacji: Wymóg zapewnienia dostępności może stać się silnym bodźcem do rozwoju innowacyjnych produktów i technologii.

KONSEKWENCJE BRAKU DOSTĘPNOŚCI

Nieprzestrzeganie przepisów EAA niesie ze sobą poważne konsekwencje:

• Kary Pieniężne: Jak wspomniano, mogą być one dotkliwe i wynosić do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego lub do 10% rocznego obrotu przedsiębiorstwa z poprzedniego roku. Wysokość kar będzie ustalana przez PFRON lub właściwy organ nadzoru rynku, uwzględniając m.in. zakres naruszenia, jego wagę, liczbę produktów albo usług niespełniających wymagań dostępności i liczbę osób, na które wpływa ono negatywnie.
• Nadzór Rynku: Dostępność produktów i usług będzie podlegać kontroli. Organami nadzoru rynku są m.in. Prezes PFRON, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, minister właściwy do spraw informatyzacji, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego, dyrektorzy urzędów morskich, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Rzecznik Finansowy oraz organy celne. Organy te mogą przeprowadzać kontrole u przedsiębiorców.
• Działania Naprawcze: W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, organ kontrolny może wezwać przedsiębiorcę do podjęcia działań naprawczych (np. w terminie 120 dni ) lub wycofania produktu z rynku/zaprzestania świadczenia usługi. Może też zakazać udostępniania produktu lub świadczenia usługi na określony czas (np. do 180 dni ).
• Skargi Konsumenckie: Konsumenci będą mogli złożyć skargę na brak dostępności bezpośrednio u przedsiębiorcy lub zawiadomienie do Prezesa PFRON. Mogą również skorzystać z alternatywnych metod rozwiązywania sporów lub wnieść powództwo do sądu powszechnego.

JAK SEMIDEA MOŻE POMÓC TWOJEJ FIRMIE?

Rozumiemy, że dostosowanie działalności do wymogów Europejskiego Aktu o Dostępności może wydawać się skomplikowane i czasochłonne. Jako agencja marketingowa Semidea, specjalizująca się we wspieraniu firm z różnych branż, w tym e-commerce, jesteśmy gotowi pomóc Ci na każdym etapie tego procesu. Oferujemy wsparcie w zakresie:

• Audytów dostępności stron internetowych i platform e-commerce.
• Projektowania i wdrażania dostępnych rozwiązań cyfrowych.
• Dostosowywania treści marketingowych do standardów prostego języka i WCAG.
• Szkoleń dla Twojego zespołu z zakresu tworzenia dostępnych komunikatów.

Naszym celem jest nie tylko pomoc w spełnieniu wymogów prawnych, ale także w wykorzystaniu potencjału, jaki niesie ze sobą dostępność, dla rozwoju Twojego biznesu.

Nie czekaj na ostatnią chwilę! Skontaktuj się z Semidea już dziś, aby dowiedzieć się, jak możemy wesprzeć Twój biznes w przygotowaniach do EAA.

PODSUMOWANIE

Europejski Akt o Dostępności to znaczący krok w kierunku bardziej inkluzywnego rynku. Dla przedsiębiorców, zwłaszcza w sektorze e-commerce, jest to zarówno wyzwanie, jak i ogromna szansa. Pamiętaj, że termin wdrożenia przepisów to 28 czerwca 2025 roku.

Działając proaktywnie, nie tylko unikniesz potencjalnych kar, ale przede wszystkim otworzysz swój biznes na nowych klientów, zbudujesz silniejszą markę i przyczynisz się do tworzenia bardziej dostępnego świata.